Tâm thức là gì? Chuyển hóa tâm thức mang ý nghĩa gì?

Tâm thức là một khái niệm không quá mới mẻ. Tuy nhiên, việc hiểu rõ tâm thức là gì? ý nghĩa, cũng như chuyển hóa tâm thức ra sao? thì không phải ai cũng biết. Bài viết dưới đây sẽ là những chia sẻ chi tiết nhất về tâm thức mà bạn có thể tham khảo và đúc kết những nhận định khách quan nhất.

Tâm thức là gì?

Tâm thức là một thuật ngữ để chỉ chung cho các khía cạnh của trí tuệ, tâm trí và tiềm thức. Xét ở khía cạnh khác, thì tâm thức cũng có thể hiểu là dòng ý thức, sự kết hợp giữa tư duy, tri giác, cảm xúc và ước muốn.

Tâm thức cũng có thể xem như là bao gồm tất cả các quá trình có nhận thức của não bộ. Tùy hoạt động, ngữ cảnh, mà tâm thức sẽ bao hàm cả hoạt động của tiềm thức con người. Chẳng hạn như:

1- Theo nhận định cổ xưa

Các nghiên cứu về tâm thức được ghi nhận sẽ là của Đức Phật, Aristotle, Adi Shankara, Plato, triết gia Hy Lạp và Ấn Độ cổ khác. Theo đó, học thuyết tập trung chủ yếu vào mối quan hệ giữa tâm thức và linh hồn. Tâm thức tựa như tinh túy, những giá trị cốt lõi trời ban cho con người.

2- Theo quan điểm khoa học

Lý thuyết hiện đại cùng với những nghiên cứu, hiểu biết khoa học về não bộ, thì cho rằng, tâm thức là một hiện tượng bắt nguồn từ não bộ, cũng có thể hiểu là đồng nghĩa với ý thức.

Chuyển hóa tâm thức mang ý nghĩa gì?

Chuyển hóa tâm thức được hiểu là quá trình tăng cường và phát triển ở tâm thức, giúp chúng ta đạt được sự tĩnh tâm, minh mẫn và hiểu biết sâu sắc ở mọi khía cạnh. Bao gồm:

Tăng sự thức tỉnh

Việc chuyển hóa tâm thức giúp ta nhận thức “tốt” hơn về bản thân, cảm nhận và nhìn nhận mọi khía cạnh, yếu tố tác động từ môi trường xung quanh một cách rõ ràng. Thông qua đó, ta sẽ có mục đích sống tốt hơn ở hiện tại, không quá bị phụ thuộc, u mê bởi quá khứ hoặc tương lai, tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn và chân thành nhất.

Nâng cao “trí tuệ”

Tâm thức chuyển hóa cũng là phương thức để chúng ta hiểu biết rõ hơn về cuộc sống, mở rộng tầm nhìn và nâng cao trí tuệ. Sự chuyển hóa tâm thức như khuyến khích chúng ta khám phá sâu sắc hơn những khía cạnh của bản thân, tìm hiểu rõ mục đích của cuộc sống và trở thành người nhạy bén, suy nghĩ thấu đáo, sáng suốt trong mọi việc.

Khởi tạo yêu thương

Nếu chuyển hóa tâm thức “tốt”, điều này cũng có thể giúp chúng ta gia tăng sự đồng cảm và thấu hiểu cho người khác. Hiểu rõ những gì đã xảy ra trước khi đau khổ, phiền não, những lý do và nguyên nhân, bạn sẽ cảm nhận được sự gắn kết và giao tiếp tốt hơn với người khác, cùng khám phá niềm vui thực sự của cuộc sống.

Cân bằng cảm xúc

Bí mật của chuyển hóa tâm thức cũng chính là sức mạnh của sự minh mẫn và bình an trong nội tâm của mỗi người. Tâm thanh tịnh, an yên sẽ giúp bạn loại bỏ những suy nghĩ, cảm xúc tiêu cực, từ đó cân bằng trạng thái tâm lý, không ngừng nâng cao ý nghĩa và chất lượng cuộc sống để trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.

Không gian đa chiều của tâm thức

Tâm trí, trí tuệ và tiềm thức được cho là 3 trong số các chiều không gian của tâm thức. Tâm thức được hình thành dựa trên những thay đổi về sự tăng trưởng về trí tuệ, tâm trí và tiềm thức mở rộng. Cụ thể:

Tâm trí

Tâm trí là sự hòa hợp của những cảm xúc, những suy nghĩ, định luận, định kiến, phán xét, trí tưởng tượng và cả những tư duy. Thông qua ngũ quan mà đúc kết nên trí tuệ, cũng là cội nguồn của trí tuệ. 

Tâm trí, trí óc không chỉ đưa ra lý do cho những khó khăn, thử thách ta phải đối mặt ở hiện tại, mà còn gợi nhớ lại những sự kiện, hoạt động xảy ra ở quá khứ, cũng có thể tưởng tượng những kết quả trong tương lai. Nếu tâm trí thường xuyên tiếp xúc với sự cố chấp, vô minh, bản ngã tham sân si mạn nghi, thì rất khó để nhìn ra bản chất thực sự của sự việc. Ngoài ra, tâm trí còn bị ảnh hưởng nhiều bởi cảm xúc, hay nói cách khác cảm xúc là yếu tố chính trong tâm trí.

Trí tuệ

Trí tuệ có thể nói là kết quả nhận được từ quá trình thu nhận tri thức từ những khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Trí tuệ được bắt nguồn từ bên ngoài, trải qua thời gian dài đúc kết, lưu giữ trong tâm trí, sau trở thành một phần không thể thiếu trong nội tâm của mỗi người.

Con người thông minh là có cơ sở. Bằng cách sử dụng bộ não, ta có thể dễ dàng thực hiện các hoạt động của cuộc sống thường ngày. Trải nghiệm và đúc kết, cũng là sự chiêm nghiệm tri thức từ tất cả các phương pháp khoa học, tâm lý và tôn giáo.

Tiềm thức

Dù là kết quả của những tác động bên ngoài, nhưng tiềm thức, trí tuệ, hay tâm trí, thì tất cả đều thuộc về bên trọng. Những sự kiện khuấy động trái tim và khắc sâu vào trong tâm trí, sau đó trở thành những trải nghiệm - một loại ký ức nằm sâu trong tiềm thức của con người.

Giác ngộ là một hành trình của tâm thức

Mọi thứ đều có thể thay đổi, và tâm thức của chúng ta cũng không phải là bất biến. Giác ngộ sẽ là cách để chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của tâm hồn, nội tâm bình an và khám phá trọn vẹn những niềm vui thực sự trong cuộc sống.

Loại trừ tam độc

Thừa nhận các “chất độc” tồn tại trong tâm trí, loại bỏ “tham - sân - si” là bước đầu tiên của hành trình chuyển hóa tâm thức. Ai trong chúng ta cũng nên nhìn nhận lại bản thân để kiểm soát ý niệm, sự độc hại khởi lên trong tâm thức mỗi ngày. Đừng để những bất nghiệp, ai oán của bản thân ảnh hưởng đến chính mình, nếu có hối tiếc thì đó cũng chỉ nên là sự yêu thương đối với bản thân chứ không phải là vì ai, hay làm hại ai khác.

Phát triển lòng từ bi

Mở rộng sự kiên nhẫn và lòng từ bi với những người đã làm bạn tổn thương. Bởi thực tế, việc họ làm hại bạn cũng chính là họ đang phải gánh nghiệp cho những tổn thương, đau khổ ở kiếp hiện tại, hoặc tương lai. Thực tập mở rộng lòng từ bi để bạn có thể khởi phát tình thương với những đối tượng này.

Tuy nhiên, nếu bạn chưa sẵn sàng để tha thứ, bao dung cho những người đã làm hại mình, thì hãy cố gắng thực tập điều đó. Bắt đầu từ tình thương dành cho những người đã vô tình bị bạn làm tổn thương, thực hành từng chút, từng chút một, thay vì gấp gáp, vội vàng.

Thiền định chuyển hóa tâm thức

Thiền định tựa như dưỡng chất chuyển hóa tâm thức. Tâm thanh tịnh, an yên, ngăn chặn sự phát sinh của tham, sân, si, mạn, nghi. Đồng thời, thúc đẩy sự phát triển về tinh thần, giúp giảm bớt các tác động của nỗi khổ đau, đạt đến mục đích cuối cùng là sự giải thoát, tu tập Niết bàn. Bên cạnh đó, việc thiền định mỗi ngày còn giúp làm mới các cấu trúc tâm lý, tái tạo năng lượng, cũng như cân bằng giữa thân và tâm.

*Người xưa thường sử dụng trầm hương đốt trong quá trình thiền định như một cách để xua tan đi những lo lắng, phiền não trong tâm hồn. Mùi hương đặc trưng ấy ở trầm có thể khiến cho tâm hồn trở nên an yên, thanh tịnh, đạt đến đỉnh cao của sự tu tập và giác ngộ. Bên cạnh đó, hương trầm thuần khiết còn có tác dụng thanh lọc không gian, loại bỏ những tiêu cực, giúp người thiền càng thêm tịnh tâm và an tĩnh. Khám phá ngay nếu bạn đang quan tâm về các trầm hương đốt ngay bên dưới nhé.

Quyết tâm giác ngộ

Chuyển hóa tâm thức chắc chắn sẽ có rất nhiều gian nan, thử thách. Bắt buộc bạn phải có sự quyết tâm, nỗ lực rất lớn để thực hiện những lời nguyện ước của chính mình. Đừng tự lừa dối bản thân, cũng đừng dễ dãi cho bản thân nghỉ ngơi một ngày, bởi có lần 1 thì sẽ có lần 2. Hãy giữ lời hứa trong tâm khảm và không ngừng cố gắng vì mục tiêu mỗi ngày.

Lời kết

Nhìn chung, bài viết là những chia sẻ tổng quan về tâm thức là gì, ý nghĩa, cũng như hành trình chuyển hóa tâm thức, giác ngộ. Tâm thức quyết định suy nghĩ, suy nghĩ tác động lên hành động, hành động tạo dựng thói quen, quyết định trực tiếp đến cuộc đời của bạn. Vì vậy, hãy cố gắng, nỗ lực, mọi thứ vì tương lai, chứ đừng hoài niệm quá khứ, khổ đau. Nếu bạn muốn xem thêm nhiều tin tức hay, hữu ích có thể khám phá tại trang kiến thức của Cung Trầm ngay nhé.