Trà Đạo là gì? Khám phá Nghệ thuật Pha trà độc đáo tại Việt Nam

Từ xa xưa, trà đạo đã là một trong những nét văn hóa truyền thống được nhiều người yêu thích, đặc biệt là những ai có đam mê về trà. Mỗi quốc gia sẽ có những quy chuẩn thưởng trà riêng, đòi hỏi người thưởng thức cần phải am hiểu và nắm rõ để tránh làm mất đi văn hóa trà đạo vốn có.

Vậy để hiểu về trà đạo là gì? Văn hóa trà đạo tại Việt Nam có gì khác biệt ra sao so với các nước? Thì để hiểu rõ hơn về nghệ thuật thưởng trà đạo, bạn đừng vội bỏ lỡ những thông tin hữu ích đã được Cung Trầm Gallery chia sẻ rất độc đáo trong bài viết dưới đây.

Trà đạo là gì? Nguồn gốc, xuất xứ trà đạo

Trà đạo là gì? Trà đạo thực chất chính là việc những người cùng yêu trà ngồi thưởng thức và đàm đạo với nhau, là một trong những nghệ thuật mang nhiều giá trị văn hóa, nhân văn và những triết lý cực kỳ sâu sắc trong cuộc sống. Bất cứ ai ngồi thư thái thưởng thức trà cũng đều thể hiện được nét phong lưu quý tộc, dù đó là ông vua, người quyền quý, hay đơn thuần chỉ là những người nông dân đơn thuần, chất phát.

Theo những tài liệu được ghi lại, trà đạo được phát triển từ cuối thế kỷ XII, do một vị cao tăng người Nhật tên là sư Eisai (1141 - 1215) sang Trung Hoa để tham vấn học đạo. Khi trở về nước, ngài đã mang theo một số hạt giống trà “ngon” ở đây về trồng trong khuôn viên chùa. Tuy nhiên, mãi đến thế kỷ XVI, thói quen thưởng thức trà đạo mới trở thành hoạt động phổ biến trong nhiều tầng lớp của xã hội Nhật Bản.

Văn hóa thưởng trà ở Việt Nam

Văn hóa thưởng trà hiện nay có mặt ở hầu hết các quốc gia, và tại mỗi đất nước sẽ có những quy tắc, quy chuẩn riêng khi thưởng thức trà đạo. Trong đó, Việt Nam cũng là một trong những quốc gia gắn liền với văn hóa thưởng trà. Theo những ghi chép từ lịch sử, nền trà đạo của nước ta bắt nguồn từ chè xanh Thái Nguyên - hình thức thưởng trà vốn chỉ dành riêng cho tầng lớp vua chúa, quý tộc dưới thời nhà Lê.

Đỉnh cao của văn hóa này phải kể đến thời nhà Nguyễn, sau đó được lan truyền rộng rãi trong mọi tầng lớp xã hội. Với người dân Việt, tìm hiểu và thưởng trà không chỉ là sợi dây kết nối, giúp các mối quan hệ giữa người với người trở nên khăng khít, mà còn là hình ảnh đại điện cho văn hóa ứng xử, đề cao lễ nghĩa trong đời sống hàng ngày.

>>Xem thêm: Khám phá Các Thuật ngữ trong Trà Đạo 2023

Không hoa mỹ như Nhật Bản, hay Trung Quốc, bộ ấm chén thưởng trà của người Việt nhìn chung khá đơn giản, chỉ bao gồm ấm trà, chén trà, hỏa lò và khay. Theo đó, những vật liệu này có thể làm từ đất sét, gốm sứ, hay thủy tinh đều được, trà đạo Việt Nam sẽ không áp đặt bởi nhiều quy chuẩn về hình thức, cách thức, miễn sao người thưởng trà có thể tận hưởng được trọn vẹn hương vị độc đáo, tinh túy của trà, cũng như cảm nhận được sự thư thái, dễ chịu từ những câu chuyện đời thường.

Nghệ thuật pha trà đạo

Cách pha và thưởng thức trà đạo sẽ phụ thuộc vào quy chuẩn của mỗi quốc gia. Có nơi đề cao kỹ thuật pha trà, nhưng có nơi lại chỉ coi trọng cách thức thưởng trà đạo, hương vị, thậm chí cả 2 phương diện trên. Theo đó, nghệ thuật thưởng trà đạo ở Việt Nam sẽ được gói gọn trong câu thành ngữ khá quen thuộc “Nhất Thủy, Nhì Trà, Tam Bôi, Tứ Bình, Ngũ Quần Anh” với những ý nghĩa cụ thể như sau:

Nhất Thủy

Nước là một trong những yếu tố quan trọng, quyết định trực tiếp đến độ ngon của trà. Trà muốn ngon, hương vị chuẩn, thì loại nước dùng để pha trà phải là nước tinh khiết, không tạp chất, mang đến hương vị trà tuyệt hảo khi thưởng thức. Cũng chính vì thế, mà người xưa thường chắt lọc những giọt sương mai đọng trên lá sen - loại nước đảm bảo được độ tinh khiết tốt nhất khi thưởng thức và được các nghệ nhân đặc biệt yêu thích.

Ngoài ra, nước đun sôi cho mỗi loại trà cũng sẽ khác nhau. Trà thảo mộc hay trà xanh,... thì chỉ cần đun nước sủi lăm tăm, nhưng với các loại trà già như trà trầm, sẽ cần đun nước thật sôi để chắt lọc được tinh hoa của trà. Nếu sử dụng ấm đất để đun nước, hương vị trà cũng sẽ đậm và thơm ngon hơn rất nhiều. 

Nhì Trà

Sau nước, thì trà cũng là yếu tố quan trọng thứ 2 để tạo nên một chén trà ngon, hương vị tuyệt hảo khi thưởng trà. Hiện nay, có rất nhiều loại trà với nhiều hương vị đặc trưng khác nhau, mang đến cho người dùng những trải nghiệm độc đáo, thú vị như trà xanh Thái Nguyên, trà thảo mộc, trà Trầm,... Mỗi loại trà sẽ có những ưu điểm nổi bật riêng, tùy theo sở thích mà người dùng sẽ cân nhắc để lựa chọn loại trà phù hợp nhất.

Tam Bôi

Tam Bôi trong trà đạo là chính là chỉ đến“chén trà”, kích thước chén lý tưởng có thể bằng hột mít, hoặc mắt câu. Bởi, việc thưởng trà không phải là uống càng nhiều càng tốt, mà là để cảm nhận vị ngon, hương vị tuyệt hảo của trà, đàm đạo và suy nghĩ những triết lý sâu sắc trong cuộc sống.

Thông thường, bộ chén trà đầy đủ sẽ bao gồm 4 chén quân và 1 chén tống - loại chén lớn nhất dùng để truyền trà từ ấm sang các chén quân khi các nghệ nhân thưởng thức trà. Tuy nhiên, tùy quy chuẩn ở từng nơi, mà người tham gia có thể sử dụng chén tống hoặc không. 

Tứ Bình

Ấm pha trà cũng là một trong những vật dụng không thể thiếu trong quá trình thưởng trà. Để hương vị trà trọn vẹn, ấm trà sẽ cần phải vệ sinh sạch sẽ, chọn loại ấm trà có thể giữ nhiệt tốt để lưu giữ hương vị trà “hoàn hảo”. Trong đó, ấm tử sa là một trong những loại ấm trà được rất nhiều nghệ nhân yêu thích, mang đến hương vị trà đặc biệt thơm ngon khi thưởng thức. 

Ngũ Quần Anh

Khi thưởng thức trà đạo, nghệ nhân cũng không thể thiếu những người bạn cùng chung niềm đam mê, giống như “rượu ngon phải có bạn hiền”, cùng nhau ngồi nhâm nhi những chén trà nóng, thưởng thức hương vị trọn vẹn của trà và bàn về những nhân tình thế thái trong cuộc sống. Chắc hẳn đến đây bạn đã hiểu hết về trà đạo là gì và những nghệ thuật của trà đạo. Cùng Cung Trầm Gallery khám phá ngay những loại trà hiếm ở nội dung bên dưới.

Các dạng trà đạo phổ biến

Hiện nay, trà vẫn luôn là một trong những loại thức uống rất phổ biến trên thế giới, đặc biệt là các nước Châu Á. Ngoài tác dụng giúp giải khát, tốt cho sức khỏe, trà còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, lịch sử quý báu khi thưởng trà đạo. Mỗi loại trà sẽ có những hương vị khác nhau, mang đến cho người dùng những cảm nhận thú vị, độc đáo. 

Hãy cùng Cung Trầm Gallery điểm danh một số dạng trà đạo phổ biến tại Việt Nam hiện nay:

Trà xanh 

Trà xanh Việt Nam là loại trà có nguồn gốc từ lâu đời với những công dụng đặc biệt tốt cho sức khỏe đã được khoa học chứng minh. Loại trà này được làm từ búp trà, lá trà, nguyên liệu càng tươi non, chất lượng trà càng thượng hạng, đặc biệt là những lá trà được diệt men, mức độ oxy hóa gần như bằng không. Trà xanh khi pha thường sẽ có màu xanh nhạt, hoặc hơi ngả vàng, vị chát tương đối êm dịu, nhẹ nhàng, để lại hậu ngọt dễ chịu nơi cuống họng, nên được rất nhiều nghệ nhân yêu thích.

Trà Trầm tự nhiên

Trà Trầm tự nhiên cũng là một trong những loại trà cao cấp, thượng hạng được rất nhiều người yêu trà lựa chọn. Loại trà này có nguồn gốc hoàn toàn từ gỗ trầm thuần túy, được chọn lọc kỹ lưỡng, an toàn và chất lượng trước khi tiện thành những mảnh dăm nhỏ thành trà trầm nguyên chất. Nếu để trả lời câu hỏi trà đạo là gì thì quý khách phải trải nghiệm thử trà trầm mới thấm được hết tinh hoa hội tụ. Đặt mua để trải nghiệm ngay nhé.

Trong thời tiết se se lạnh, thưởng thức một tách trà trầm tự nhiên sẽ giúp bạn làm ấm cơ thể, điều hòa khí huyết và thân nhiệt hiệu quả. Hương vị trà trầm cũng rất đặc biệt, vị dịu ngọt, hơi đắng nhẹ, nhưng rất dễ chịu, kết hợp với hương thơm thanh khiết, nhẹ nhàng, mang đến cho người dùng vô cùng thư thái, tâm tĩnh khi thưởng trà. Ngoài ra, tác dụng của trà trầm hương còn giúp cải thiện giấc ngủ, thư giãn, tăng khả năng tập trung và tịnh tâm trong thiền định rất tốt.

Trà Shan Tuyết 

Trà Shan Tuyết cũng là loại trà ngon hảo hạng, được làm từ những lá non, xanh tươi mơn mởn của cây trà cổ thủ - loại cây chủ yếu được trồng ở những vùng núi cao cách mặt nước biển hơn 1000m. Tại đây, khí hậu rất đặc biệt, nhiệt độ và độ ẩm thay đổi liên tục trong ngày, tạo nên những lá trà non có hương vị độc đáo, tuyệt hảo khi trên lá còn phủ một lớp lông trắng li ti như tuyết. Những ai đã từng thưởng thức trà Shan Tuyết, chắc hẳn sẽ rất khó quên với hương vị trà mộc mạc, nhưng vẫn rất đậm vị.

Trà ướp sen 

Trà ướp sen cũng là một trong những loại trà cổ truyền Việt Nam, mang hương vị tuyệt hảo, mỹ vị nhất định phải thử một lần. Theo đó, để làm ra được 1 lạng trà ướp hoa sen, nghệ nhân làng nghề phải dùng đến hơn 100 bông sen lấy nhụy, mất rất nhiều thời gian và công sức, vì vậy mức giá trà sen cũng sẽ khá cao. Trà ướp sen khi thưởng thức sẽ mang hương thơm thanh nhẹ, vị hoa sen tinh tế ẩn trong vị chát, ngọt nhẹ của trà xanh hảo hạng, mang đến những trải nghiệm tuyệt vời nhất cho người thưởng thức.

Trà thảo mộc

Khác với trà xanh, trà ướp sen, hay trà shan tuyết đều có nguồn gốc từ cây chè, trà thảo mộc Việt Nam là loại trà có nguồn gốc từ các loại hoa, lá, quả, hoặc các vị thuốc thảo mộc với nhiều hương vị khác nhau. Những nguyên liệu này có thể sử dụng trực tiếp dưới dạng tươi, hoặc phơi khô, bảo quản, sau đó pha với nước nóng khi thưởng thức đều được. Tùy theo sở thích, nhu cầu, cũng như mục đích sử dụng, người dùng cũng sẽ có đa dạng sự lựa chọn khi thưởng trà thảo mộc như: trà gừng, trà atiso, trà chanh, trà cam quế sả mật mông, trà hoa cúc,....

Những lưu ý quan trọng khi thưởng thức trà đạo

Để có những giây phút trọn vẹn khi thưởng trà và đàm đạo, người tham gia cũng sẽ không thể bỏ qua những lưu ý quan trọng dưới đây:

• Trà ngon nhất chỉ khi nước trà còn ấm nóng, hương vị tuyệt hảo và đọng lại khá lâu sau khi uống.

• Thưởng trà ngon nên đặt trong không gian thanh tịnh, chốn thưởng trà bình yên, như vậy thì tác dụng di dưỡng tinh thần của trà đạo mới được đẩy lên cao.

• Khi thưởng trà cùng bạn hiền - những người cùng đam mê trà đạo, nên dâng trà từ người lớn tuổi nhất, thể hiện sự kính trọng, hiếu nghĩa, cũng giống như lời mời trong bữa ăn bình thường.

• Trà đạo không nên uống nhiều, uống đặc, hay uống loãng đều sẽ không cảm nhận được hương vị trọn vẹn, hấp dẫn của trà.

Tổng kết

Như vậy, bài viết trên đây là những thông tin tổng quan về trà đạo là gì, nghệ thuật thưởng trà, cũng như các loại trà đạo nổi bật đã được Cung Trầm Gallery chia sẻ đến bạn đọc. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, hoặc cần tìm mua loại trà đạo ngon, chất lượng, tốt cho sức khỏe, bạn có thể truy cập trực tiếp Website tinhhoatramviet.com của chúng tôi để tham khảo, tìm hiểu và được hỗ trợ tốt nhất.